Achtergrond stelselontwikkeling
Iedereen kan op een zeker moment in zijn leven in een nare situatie terechtkomen, zoals een problematische echtscheiding, dreigend ontslag, oplopende schulden of een conflict met de overheid.
Dit soort problemen moeten, meer dan nu het geval is, aan de voorkant (effectief en integraal), dichtbij huis (laagdrempelig) en in een vroegtijdig stadium opgelost kunnen worden, waarbij de hulpvraag van de rechtzoekende centraal staat. Alle rechtzoekenden in Nederland met juridische vragen of problemen moeten een route kunnen vinden naar een passend, kwalitatief hoogwaardig en duurzaam antwoord op de kwestie waarvoor ze zich gesteld zien. Waar dat echt niet anders kan volgt (ook) een juridische procedure. Voor niet draagkrachtigen wordt dit gesubsidieerd. Hiermee wordt een vermindering van het aantal procedures, het zorgen voor een betere geschiloplossing, meer duurzame oplossingen voor rechtzoekenden en een betere vergoeding voor professionals.
Ontwikkeling langs vier lijnen
Dit is de kern van de ontwikkeling van het rechtsbijstandsstelsel en wordt onder meer langs vier lijnen vormgegeven:
- Meer en toegankelijke informatie voor iedereen, online en via juridische spreekuren.
- Triage aan de voorkant, waarbij bepaald wordt of rechtsbijstand echt noodzakelijk is.
- Rechtsbijstandverleners worden niet meer voor processtappen vergoed maar voor de oplossing van het juridische probleem. Dit gebeurt met behulp van het ontwikkelen van rechtshulppakketten voor veel voorkomende problemen.
- Minder escalatie of procederen door overheidsinstanties met burgers.
Subsidieregeling: voor een integrale benadering
Met de subsidieregeling zijn toekomstige aanbieders, zoals (coöperaties van) sociaal advocaten, maar ook andere juridische adviseurs, verzekeraars, mediators en nieuwe toetreders tot de markt in staat gesteld om subsidie aan te vragen voor innovatieve projecten die input leveren voor het ontwikkelen van rechtshulppakketten.
Het uitgangspunt is dat een rechtshulppakket voorziet in een integrale behandeling van een probleem voor een vaste prijs. Anders dan in de huidige situatie van forfaitaire tarieven, kunnen in een rechtshulppakket meerdere interventies standaard worden opgenomen. Op deze manier worden rechtsbijstandverleners beloond voor het oplossen van het geschil en niet voor afzonderlijke processtappen.
Rechtzoekenden die binnen de Wrb-grens vallen kunnen in de toekomst een gesubsidieerd rechtshulppakket krijgen. Mogelijk komen de pakketten echter ook beschikbaar voor degenen die nu boven de Wrb-grens vallen (op de commerciële markt). Zij moeten de kosten zelf dragen maar hebben wel het voordeel dat vooraf inzichtelijk is welke hulp wordt geboden, tegen welke kwaliteit en tegen welke kosten.
Voortgangsbrief minister aan Kamer
Op 12 juli 2019 zond de minister voor Rechtsbescherming zijn voortgangsbrief over het Programma stelselherziening rechtsbijstand aan de Tweede Kamer. In deze brief stelde hij aan de Raad een bedrag van €10.000.000,- beschikbaar in de vorm van een innovatievoorziening voor het subsidiëren van projecten die bijdragen aan het ontwikkelen van rechtshulppakketten.
Van belang hierbij is dat de projecten waaraan subsidie wordt verleend van voldoende kwaliteit zijn en dat deze projecten over voldoende ‘massa’ beschikken om volwaardig innovatieve ideeën te kunnen beproeven