Pilot samenwerken in de eerstelijn

De pilot is uitgevoerd op initiatief van de Nederlandse orde van advocaten (NOvA) samen met de Raad voor Rechtsbijstand (RvR), het Juridisch Loket (hJL), Sociaal Werk Nederland (SWN) en de Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN) en is gefinancierd door het ministerie van Justitie en Veiligheid. In de pilot is voor een periode van negen maanden geëxperimenteerd met piketdiensten, signaleringsoverleggen en synergie. De pilot is gelijktijdig gehouden op vijf locaties door Nederland, in een mix van dicht- en dunbevolkte gebieden. In totaal hebben 175 deelnemers 557 casussen geregistreerd in het kader van de pilot.

Frequent contact eerste- en tweedelijn

In de pilot konden medewerkers van de eerstelijn via een piketdienst zaken overleggen met sociaal advocaten. Omgekeerd hadden de sociaal advocaten een aanspreekpunt bij de eerstelijnsmedewerkers. Door dit frequente contact werd het door hulpverleners makkelijker gevonden om problemen in samenhang aan te pakken. Daarnaast werd er op elke locatie regelmatig een signaleringsoverleg gehouden. In dit overleg konden medewerkers van het Juridisch Loket en sociaal raadslieden overleggen met sociaal advocaten over veelvoorkomende kwesties. Ook stelde dit overleg deelnemers in staat om opgehaalde ideeën te bespreken die zich lenen voor het ontwikkelen van best practices.

Aanbevelingen

Als onderdeel van de pilot zijn via werkgroepen ideeën opgehaald bij deelnemers, waarmee in de toekomst mogelijk best practices ontwikkeld kunnen worden. Deze ideeën zijn uitgewerkt tot aanbevelingen en aangeboden aan bestuurders van de pilotorganisaties: NOvA, RvR, hJL, SWN en VSAN.

• Maak overleg en 'warme overdracht’ tussen eerste- en tweedelijn en eerstelijnsorganisaties onderling, over en weer, tot uitgangspunt.
• Creëer een lokaal/regionaal werkend aanbod van het Juridisch Loket en Sociaal Werk Nederland.
• Breng een heldere grens aan tussen de werkzaamheden van de eerste- en tweedelijn en baken taken en verantwoordelijkheden duidelijk af.
• Ontwerp per gemeente/regio een ‘sociale kaart’ en onderhoud deze.
• Ontwerp een online dossier dat te gebruiken is voor warme overdracht tussen professionals.
• Creëer een permanente mogelijkheid voor tussentijds advies/contact tussen eerste- en tweedelijn op lokaal niveau en zorg voor voldoende financiering hiervan.
• Maak een landelijke hulplijn van advocaten die op specifieke rechtsgebieden telefonisch of online advies kunnen geven aan de eerstelijn.
• Handhaaf het lokale signaleringsoverleg waarmee in de pilot is geëxperimenteerd en breid dit uit naar andere gemeenten/regio’s.
• Maak een governance-structuur voor verdere samenwerking, gebaseerd op die van de pilot.
• Continueer de ontwikkeling van best practices ‘bottom up’.
• Blijf voortdurend monitoren op welke terreinen ten onrechte wordt uitgegaan van zelfredzaamheid en waar er lacunes zijn in de rechtshulpverlening.
• Geef de eerstelijn een coördinerende rol bij de begeleiding van niet-zelfredzame rechtzoekenden.
• Stimuleer kennisdeling en het uitwisselen van ervaringen. Geef het Juridisch Loket een centrale rol bij het vormen van werkgroepen waarin kennis op specifieke rechtsgebieden wordt gedeeld, zoals nu al het geval is voor vreemdelingenrecht in Amsterdam.

Na de zomervakantie doen NOvA, RvR, hJL, SWN en VSAN voorstellen voor verdere ontwikkeling van de ideeën en aanbevelingen. Deze voorstellen zullen worden gepresenteerd aan de minister voor Rechtsbescherming en aan de Tweede Kamer.