Minder beloven, meer doen

Tienduizenden burgers hebben het ongekende onrecht van de toeslagenaffaire moeten meemaken. Het kabinet heeft in 2020 beloofd om hun schade te herstellen. Die belofte wordt niet voldoende waargemaakt. Als spoedcommissie is ons gevraagd te onderzoeken hoe dat komt en om met concrete aanbevelingen te komen die voor verbetering en versnelling zorgen.

Dit is niet het eerste rapport over dat onderwerp. Alle mogelijke oorzaken en oplossingen zijn al eerder bedacht. Wat kan “alweer een commissie’’ daar nog in betekenen? We hebben eerst alles gelezen. Daarna hebben we naar zo veel mogelijk mensen geluisterd, waaronder ouders en jongeren. We hebben besloten om op basis van al die kennis klip en klaar op te schrijven waar de schoen wringt. Dat maakt het mogelijk om zes aanbevelingen te doen, op de meest urgente punten.

Bijna iedereen die we hebben ontmoet, doet zijn best en is van goede wil. Natuurlijk horen wij ook schokkende voorbeelden van hulpverleners die ouders in de kou laten staan. En ook wij weten dat sommige mensen dit systeem misbruiken. Maar die zijn veruit in de minderheid. We bewonderen ouders die blijven strijden voor hun recht én daarnaast ook nog eens andere ouders helpen. We zijn de vele vrijwilligers dankbaar. We hebben respect – en we realiseren ons dat ouders deze zin met argwaan zullen lezen – voor de ambtenaren. Die werken zich een slag in de rondte. Vaak vanuit een hart vol schaamte, terwijl ze individueel geen dader zijn. Bovendien zijn veel ouders ook al wel goed geholpen.

We willen wel volstrekt helder zijn. Zoals het nu gaat, is het echt niet goed genoeg. Een aanzienlijk deel van de mensen wordt niet goed geholpen. Op deze manier gaat het nog vele jaren duren. De hersteloperatie voldoet bovendien niet aan wat in een rechtsstaat wél verwacht mag worden. U gaat daarom lezen dat wij stevig ingrijpen noodzakelijk achten.