Voortgang stelselvernieuwing rechtsbijstand

Iedereen in Nederland moet een (juridisch) probleem of geschil eenvoudig, duurzaam en passend kunnen oplossen. Een goede toegang tot het recht is daarom noodzakelijk. Toegang tot het recht, waaronder toegang tot de rechter, is een belangrijke voorwaarde voor een goed functionerende rechtsstaat. Het waarborgen en versterken van de toegang tot het recht versterkt niet alleen het rechtssysteem, maar draagt ook bij aan het vertrouwen van de burger in de overheid.

Over de aanpak van de versterking van de toegang tot het recht en de diverse maatregelen die ik in dit kader heb getroffen, heb ik uw Kamer bij separate brieven geïnformeerd. Als onderdeel van deze aanpak zorgde ik onder meer voor aanvullende financiering voor de Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken (vanaf 2023) en voor herstelrecht (vanaf 2024). Daarnaast zet ik in op een betere informatievoorziening, het structureel maken van de startbijdrage voor mediation bij een verwijzing vanuit de rechtspraak en het voortzetten van de vernieuwing van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand.

Ook de maatregelen ter vernieuwing van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand dragen bij aan de versterking van de toegang tot het recht. Het daadwerkelijk hulp willen bieden aan mensen, in het bijzonder aan hen die kwetsbaar zijn, is voor mij steeds een belangrijke drijfveer geweest. Rechtzoekenden ondervonden serieuze problemen bij hun zoektocht naar adequate hulp en bijstand, terwijl de dienstverleners die hen wilden bijstaan tegen hun eigen grenzen aanliepen. Het is van belang om bij de vernieuwing van het stelsel goed te luisteren: luisteren naar de noden van de mensen met (juridische) problemen en naar de zorgen van de professionals uit het rechtsbijstandsveld. Deze geluiden in combinatie met de – soms harde – cijfers die op tafel liggen moeten telkens de basis vormen voor verdere besluitvorming. Dat vraagt om scherpe keuzes over welke maatregelen de eindstreep van de stelselvernieuwing halen. Een belangrijk tussenresultaat is dat de vergoeding voor sociaal advocaten, mediators en bijzondere curatoren werkzaam in het stelsel zijn verbeterd en mensen bellen tegenwoordig gratis met het Juridisch Loket.

In bijlage 1 bij deze brief treft u de voortgang van het afgelopen halfjaar aan. Daarin is telkens nadrukkelijk de link gelegd tussen de (sub)doelen van de stelselvernieuwing en de maatregelen die hieraan bijdragen. In deze brief licht ik enkele mijlpalen van het afgelopen halfjaar toe en geef ik u de stand van zaken ten aanzien van de uitvoering van een tweetal moties. Daarnaast informeer ik u over recente ontwikkelingen uit het rechtsbijstandsveld bij het Juridisch Loket, de Raad voor Rechtsbijstand en het Kenniscentrum Stelsel Gesubsidieerde Rechtsbijstand en werp ik een blik vooruit naar de maatregelen die in het komend half jaar verder gebracht zullen worden.