Alternatieve bedrijfsstructuren voor advocaten

Dit onderzoek is verricht in opdracht van het WODC en werd aangevraagd door de Directie Rechtsbestel van het Directoraat-generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving van het ministerie van Justitie & Veiligheid. Met de resultaten van het onderzoek wil de aanvrager beter kunnen beoordelen of er binnen de advocatuur en het huidige systeem en instrumentarium van toezicht in Nederland ruimte kan bestaan voor alternatieve bedrijfsstructuren (ABS) voor juridische dienstverlening door advocaten.

In Nederland zijn kapitaaldeelnemingen in advocatenkantoren door derden slechts zeer beperkt toegelaten. Specifiek voor rechtsbijstandsverzekeraars en schaderegelingskantoren bestaat wel mogelijkheid om in-huis advocaten te laten optreden voor verzekerde cliënten. Daarnaast loopt er een experiment, onder meer bij BrandMR, dat ruimte laat voor rechtsbijstand aan niet-verzekerden.

De hoofdvraag van het onderzoek bestaat uit twee delen. Ten eerste: welke alternatieve bedrijfsstructuren (ABS) bestaan er in Engeland, België (vooral Vlaanderen), Duitsland en Frankrijk, en welke ervaringen zijn er in de praktijk mee opgedaan? En ten tweede: hoe zou het toelaten van ABS in Nederland zich verhouden tot de toegang tot, de kernwaarden en privileges van, de samenwerkingsvormen in, en het toezicht op de advocatuur zoals we die in Nederland kennen?

De onderzoekers concluderen dat het toelaten van ABS een aantrekkelijke optie kan zijn voor Nederland, waarbij de Engelse aanpak model kan staan. Het biedt kansen voor praktijkmodellen die de belangen van zowel consumenten als advocaten lijken te kunnen bevorderen, menen de onderzoekers. Alternatieve bedrijfsvormen leiden tot een gevarieerder dienstenaanbod en meer keuzevrijheid voor consumenten. Ook advocaten krijgen meer vrijheid om het beroep uit te oefenen.