Uitgaven stelsel

Forfaitaire vergoeding en punten

De advocaat ontvangt, naast de eigen bijdrage van de rechtzoekende, een forfaitaire vergoeding van de Raad. Dit is een vaste vergoeding afhankelijk van het type zaak en afgestemd op de gemiddelde tijdsbesteding die juridische werkzaamheden vergen in dat type zaak.

De hoogte van de vergoeding is genormeerd en deze normen worden uitgedrukt in punten. Afhankelijk van de aard van een zaak en het voorkomen van bepaalde – al dan niet processuele – omstandigheden kent de Raad punten toe. De hoogte van de forfaitaire vergoeding staat vermeld in het Besluit vergoedingen rechtsbijstand 2000 (Bvr). Daarnaast ontvangt de advocaat een administratieve vergoeding.

Bewerkelijke zaken: EXU

Algemeen uitgangspunt van het Besluit vergoedingen rechtsbijstand 2000 (Bvr) is dat de Raad een forfaitaire vergoeding toekent voor rechtsbijstand die verleend is op basis van een toevoeging. De hoogte daarvan is gerelateerd aan de aard van de betreffende zaak.

Naast de declaratie van het forfaitair aantal uren kan een advocaat bij een overschrijding van het aantal uren dat voor een zaak geldt én na toestemming van de Raad extra uren declareren. Deze zaken worden extra-urenzaken ofwel EXU-zaken genoemd. Het is niet ongebruikelijk dat een declaratie één of meerdere jaren later wordt ingediend.

Regels EXU

Deze uitzondering op het Brv is mogelijk in het geval dat van de advocaat in redelijkheid niet kan worden verwacht dat hij een zaak, gezien de complexiteit ervan, binnen de tijdgrens van het forfait afhandelt. Het gaat hierbij om bewerkelijke zaken waarin boven een bepaalde grens de vergoeding niet meer forfaitair wordt vastgesteld, maar op urenbasis als het aantal uren minimaal twee keer zo hoog ligt als het forfaitaire aantal uren.

Verdere voorwaarden voor toekenning van EXU zijn ten eerste dat de extra uren tijdig aangevraagd zijn, namelijk voordat de forfaitaire grens overschreden wordt. Ten tweede moet het voorstel doelmatig bevonden worden. Ten derde moeten de kosten van de rechtsbijstandverlening in verhouding staan tot het belang waarvoor de toevoeging is afgegeven (proportionaliteitsbeginsel). De Raad stemt geheel of gedeeltelijk in met de voorgestelde begroting als aan deze voorwaarden voldaan wordt.

Vaststelling en declaratie

Als de dienstverlener na afronding van de zaak zijn declaratie indient, wordt de vergoeding vastgesteld op basis van de forfaitaire vergoeding. Dit noemen we de ‘vaststellingen’ of ‘vastgestelde toevoeging’. Het komt regelmatig voor dat een declaratie één of meerdere jaren later wordt ingediend. Het aantal vastgestelde toevoegingen is per definitie lager dan het aantal afgegeven toevoegingen, omdat er altijd enige uitval is van toevoegingen die om onduidelijke redenen nooit gedeclareerd worden.

Adviestoevoegingen en proceduretoevoegingen

Reguliere vastgestelde toevoegingen kunnen worden onderverdeeld in adviestoevoegingen en proceduretoevoegingen.

Een adviestoevoeging is een toevoeging die is bedoeld voor juridisch advies voor zaken die niet door de rechter beslecht zijn. Dit betreft een minderheid van de toevoegingen. Er zijn twee types adviestoevoegingen, namelijk een lichtere en een zwaardere variant, die gebaseerd zijn op respectievelijk minder of meer dan zeven uur advisering. Let op: de lichtere variant is niet te verwarren met de lichte adviestoevoeging.

Proceduretoevoegingen zijn toevoegingen die dienen voor procesvertegenwoordiging in een rechtszaak.

Inning en restitutie

Het proces ‘inning en restitutie’ zorgt ervoor dat de Raad een geldbedrag bij de toevoegingsgebruiker kan invorderen (inning) dan wel aan de toevoegingsgebruiker kan terugbetalen (restitutie) als de eerder opgelegde eigen bijdrage niet (meer) correct is. Inning en restitutie bestaat uit twee delen; de resultaatbeoordeling en de hercontrole van het inkomen.

Bij resultaatbeoordeling gaat het om te weinig geïnde eigen bijdrage of zelfs een intrekking van de toevoeging wanneer blijkt dat een procedure voor de toevoegingsgebruiker tot een financieel gunstig resultaat heeft geleid boven een bepaalde drempelwaarde.

Bij hercontrole van het inkomen gaat het erom of er te veel of te weinig subsidie is uitgekeerd (eigen bijdrage is opgelegd) voor rechtsbijstand als bij controle achteraf blijkt dat de inkomensgegevens op basis waarvan de toevoeging was verstrekt en de eigen bijdrage was berekend, niet correct waren.