Jonge sociaal advocaten verlaten steeds vaker het vak. Dreigend tekort voor meest kwetsbare mensen
Er dreigt op niet al te lange termijn een tekort aan sociaal advocaten. Uit de nieuwe cijfers van het Kenniscentrum Rechtsbijstand blijkt de afname van sociaal advocaten zich verder door te zetten. Vooral jonge sociaal advocaten verlaten vaak al snel weer het vak.
Het dreigend tekort is zeer ernstig omdat vaak toch al kwetsbare mensen verstoken dreigen te blijven van rechtsbijstand op momenten dat meestal veel op het spel staat. Een sociaal advocaat is essentieel als mensen bijvoorbeeld tegenover een machtige instantie (wederpartij) staan, zoals de Belastingdienst, verhuurders, het UWV, Jeugdzorg of een gemeente. Instanties waar mensen van afhankelijk zijn voor hun inkomen, hun woning, of het bijeenhouden van hun gezin. Ze lopen dan het risico de dupe te worden van een te voorkomen uithuiszetting, terugvordering, of verlies van inkomen. Jaarlijks wordt ruim 350.000 keer gebruik gemaakt van ondersteuning door een sociaal advocaat. Deze vraag is de afgelopen jaren onverminderd gebleven.
Urgent beeld
Recente cijfers van het Kenniscentrum Rechtsbijstand schetsen een urgent beeld. Het aantal sociaal advocaten dat actief is om rechtsbijstand te verlenen aan de meest kwetsbare mensen, is gedurende de afgelopen vijf jaren met bijna 900 afgenomen. Dat is een daling van 13%. In 2023 stonden 4.389 sociaal advocaten tien of meer mensen bij met gesubsidieerde rechtsbijstand.
Er komen minder sociaal advocaten bij en er vertrekken er juist meer. Dit jaar zijn er al meer dan 307 volledige uitschrijvingen, tegenover slechts 200 inschrijvingen. Meer dan de helft (51% in 2024) van de uitschrijvingen betreffen jonge advocaten (leeftijd 20 tot 35 jaar). Die verlaten daarmee al relatief snel weer het vak als sociaal advocaat. De komende jaren gaan bovendien naar verwachting bijna 2.500 sociaal advocaten met pensioen.
Negatieve trend
Omdat deze ontwikkelingen zich de afgelopen jaren doorzetten, spreekt het Kenniscentrum van een negatieve trend. Uit eerder onderzoek bleek verreweg de belangrijkste reden voor deze krimp de te lage vergoeding voor sociaal advocaten.