Rechtsbijstandportaal voor digitale doorverwijzing
Tijdens het afnemen van het interview voor dit artikel begin juli is de bèta-versie van het portaal net live gegaan. Na de zomer wordt het portaal alweer verder uitgebreid. Een weloverwogen gefaseerde aanpak, bedacht en uitgevoerd door een hecht team van bevlogen mensen. Het Rechtsbijstandportaal brengt digitaal het probleem, de toevoegwaardigheid en de zelfredzaamheid van de rechtzoekende in kaart. Op basis van die informatie en analyse wordt de rechtzoekende doorverwezen naar een of meerdere rechtsbijstandaanbieders in de nulde, eerste of tweede lijn. We spraken met Judie Visser, projectleider en Maurits Geelkerken, advocaat en initiatiefnemer, over de ontwikkeling van het portaal en de achterliggende motivatie.
Duidelijke informatie en duidelijke taal
Het enthousiasme voor ‘hun’ project is duidelijk te merken bij Visser en Geelkerken.
Visser: “Maurits kwam met het idee. Hij zag de oproep van de Raad voor Rechtsbijstand voor initiatieven die op een innovatieve manier bijdragen aan de ontwikkeling van passende, duurzame en kwalitatief hoogwaardige oplossingen voor juridische problemen. Als advocaat is hij erg gedreven om de rechtzoekende burger op de juiste hulpplek te krijgen.”
Geelkerken lacht en zegt: “Ja, ik wil graag die muur wegnemen tussen de zorgpijlers. Ik ben nu acht jaar advocaat en zie aan de ene kant dat burgers met problemen die eigenlijk helemaal niet zo ingewikkeld zijn toch bij een advocaat belanden. Aan de andere kant krijgt de advocatuur te maken met zaken die 30 tot 40 uur tijd kosten en daar dan maar een paar uur van vergoed krijgen. Die balans kan beter. We willen mensen op een makkelijke manier naar de juiste hulp begeleiden.”
Visser vult aan: “En via duidelijke taal. Want veelal wordt gedacht dat een bepaalde vocabulaire niet moeilijk is, maar dat blijkt wel zo te zijn. We willen mensen de eigen regie geven, maar ook hulp bieden waar nodig.”
Geelkerken: “Inderdaad. Toen Judie en ik elkaar hierover spraken, was het plan eigenlijk snel gesmeed. Veel mensen weten niet waar naartoe te gaan met hun probleem. Zij kennen de Rechtswinkels of het Juridisch Loket niet. Dat heeft niks met die mensen te maken, maar met de informatie. Wij willen de informatie zo makkelijk mogelijk maken en alleen dan hulp bieden als het nodig is. En het uiteindelijke doel is dat dienstverleners meer en beter samenwerken. Zodat de burger een keer door kan naar de volgende schakel.”
Het Rechtsbijstandportaal
Het Rechtsbijstandportaal is een laagdrempelig doorverwijssysteem dat ervoor zorgt dat de rechtzoekende een passend hulptraject aangeboden krijgt, waarbij de mogelijkheid tot samenwerking tussen de partijen en de rechtzoekende uitsluitsel geeft over de eventuele toekenning van gesubsidieerde rechtsbijstand. Via het digitale dossier wordt alle informatie vastgelegd en kan, met goedkeuring van de rechtzoekende, het dossier met partijen worden gedeeld.
Visser: “Dit is waar ons portaal zich onderscheidt, dat het bouwen aan en delen van het dossier bij de cliënt blijft. Die bepaalt of het dossier gedeeld wordt en of het ingetrokken moet worden. Veel mensen worden nu van het kastje naar de muur gestuurd. En vaak hebben mensen meer dan één probleem. Zij moeten hulp krijgen, maar wel zonder dat de regie ze wordt afgepakt.”
Geelkerken: “Het portaal is vraaggestuurd, geredeneerd vanuit de rechtzoekende. We geven tips en vervolgadvies, van toepassing op de specifieke situatie. En er wordt veel aandacht besteed aan de juridische hulpvraag in combinatie met andere mogelijke aanvullende juridische, sociale of andere problemen. Het gaat om de bewustwording bij de rechtzoekende dat er misschien op meerder vlak hulp gezocht moet worden.”
Bèta-versie en het vervolg
Visser: “De bèta-versie is nu live. Daarmee zit arbeids- en consumentenrecht nu in het portaal verwerkt. Contact met een helpdesk kan worden gelegd en het dossier van de rechtzoekende kan opgebouwd worden. Hierna komen de hulp van de rechtshulpverleners onderling en de mogelijkheid tot het delen van het dossier erbij. We opereren in en om Leiden en dus zullen rechtshulpverleners uit die omgeving betrokken zijn. Het portaal is voor de rest van het land ook beschikbaar met tips en adviezen. De helpdesk assisteert hierbij. Doorverwijzen naar een rechtshulpverlener gebeurt alleen als de rechtzoekende er zelf, met hulp van de helpdesk, niet uitkomt. Straks gaan we ook advies geven over het soort rechtshulp dat geboden kan worden en of de rechtzoekende in bezwaar kan gaan en hoe. Er rolt een samenvatting van het probleem uit het portaal met zogenaamde ‘red flags’, dus zaken waarop gelet moeten worden.”
Geelkerken vult aan: “En familierecht is nu onder meer ook in ontwikkeling. Het portaal geeft straks overigens niet alleen tips aan de rechtzoekende, maar ook aan de rechtshulpverleners. Zij kunnen dan alleen hun deel in het dossier inzien, maar het kan wel met de rechtzoekende besproken worden. Het is in de ontwikkeling dus best een complex systeem.”
Het team
Beiden benadrukken dat ze met een team van enthousiastelingen samenwerken. “We doen dit niet alleen, het is een fijn team van mensen waar we dit samen mee doen. En we krijgen hulp van studenten en de Rechtswinkels. Daarmee checken we zaken o.b.v. casussen bijvoorbeeld, als een soort reality check.”
Visser: “De Rechtswinkel in Leiden en advocaten leveren casussen aan. Daarmee kunnen we online vragen opstellen die te begrijpen zijn, in prettige taal en goed te beantwoorden. De hulpvraag moet immers goed in kaart kunnen worden gebracht. Daarvoor moeten de vragen altijd beantwoord kunnen worden.”
Geelkerken: “Iedereen doet dit vanuit een intrinsieke motivatie om mensen te helpen. Dat zorgt voor veel enthousiasme en drive!” Visser knikt: “Het is een super hecht team met een mooie betrokkenheid op het thema. We creëren samen iets dat er nog niet was. En dat zorgt voor eenzelfde focus en energie.”
Wanneer is de droom geslaagd?
Geelkerken: “Als we de mensen zover kunnen krijgen dat ze op het Rechtsbijstandportaal kijken en weten waar ze naartoe moeten. Dat zij dus niet meer automatisch naar een advocaat gaan. En vooral, dat zij het maximale uit de rechtshulp kunnen halen.”
Visser: “Voor mij is het geslaagd als rechtzoekenden het passende advies vinden, hoe dan ook. Ik hoop echt dat we deze mensen een zetje kunnen geven door in de vorm van hulp een keuze te bieden.”