Evaluatie pilot kosteloze rechtsbijstand kinderbescherming, Tussenrapportage maart 2024

Het beeld is dat zich geen grote problemen/knelpunten voordoen bij de uitvoering van de pilot.

De belangrijkste genoemde aandachtspunten rond de werkwijze bij de pilot zijn:
- Beoordeling door de (griffie van de) rechtbank welke ouder kosteloos een advocaat krijgt bij UHP-procedures (waar niet kosteloos aan beide ouders afzonderlijk een advocaat wordt toegewezen) is in bepaalde gevallen lastig.
- Het contact leggen met ouder(s) door de advocaat verloopt soms moeizaam en in sommige gevallen lukt het de advocaat niet om voorafgaand aan de zitting een ouder te bereiken om toestemming te krijgen, ook omdat advocaten niet altijd beschikken over voldoende contactgegevens van de ouder. Verder vormt de informatievoorziening richting ouders over de pilot en verzoeken tot UHP en GZBM een aandachtspunt.
- Het delen van processtukken met de advocaat voordat de ouder heeft aangegeven rechtsbijstand te willen en hiervoor toestemming heeft gegeven. Daarbij wordt het privacy risico overigens als beperkt ingeschat gelet op het beroepsgeheim van advocaten.

In algemene zin is de opvatting dat kosteloze rechtsbijstand bij UHP- en GZBM-zaken van grote meerwaarde is en bijdraagt aan de rechtsbescherming van ouders. Gesprekspartners staan daarom positief tegenover de pilot kosteloze rechtsbijstand. Verder zijn de eerste signalen dat de directe en indirecte uitvoeringslasten in verband met de pilot lijken mee te vallen. In een latere fase van het onderzoek zal op basis van kwantitatieve gegevens worden nagegaan of er eventuele effecten zichtbaar zijn, bijvoorbeeld als het gaat om het aantal hoger beroepszaken, het aantal verzoeken om aanhouding van een procedure, het aantal aanwijzingen van een bijzondere curator en de doorlooptijd van procedures.

In het vervolg van het onderzoek wordt onder meer nader stilgestaan bij de oplossingsrichtingen voor de gesignaleerde aandachtspunten rond de werkwijze bij de pilot, de manier waarop (juridische) ondersteuning van ouders en kinderen structureel het beste kan worden vormgegeven en met welke aandachtspunten en randvoorwaarden daarbij rekening moet worden gehouden.