Gebruikers van het recht centraal. Legal Empowerment: een vorm van juridische emancipatie?
Dit position paper is geschreven in opdracht van het lectoraat Toegang tot Recht (Hogeschool Utrecht). Op basis van literatuur is onderzocht of en hoe het concept legal empowerment kan bijdragen aan de discussie over toegang tot recht in Nederland.
De overheid trekt zich terug en legt steeds meer verantwoordelijkheid bij de burger. Dat is reden tot zorg, want door bezuinigingen op bijvoorbeeld de rechtsbijstand kan de toegankelijkheid van het recht in het gedrang komen. Maar er zijn ook kansen. Voortschrijdende digitalisering stelt mensen in staat zelf oplossingen te zoeken bij juridische problemen. Dit kan meer keuzevrijheid en meer zelfstandigheid betekenen, hoewel onzekerheid over dit palet aan mogelijkheden evenzeer op de loer ligt. Een mogelijk bijeffect is dat er nog meer juridische problemen ontstaan, omdat door onzekerheid of onwetendheid kan worden besloten geen rechtszaak te starten, geen aanvraag in te dienen of niet tot actie over te gaan wanneer rechten worden geschonden. Een ding staat vast: het beroep op de eigen kracht van de burger neemt toe. Maar in hoeverre zijn burgers zelfstandig in staat gebruik te maken van het recht en hun rechtspositie te beschermen? De vraag is niet nieuw. Sinds het einde van de negentiende eeuw is hier aandacht voor. Deze aandacht verloopt in golfbewegingen en verandert in de loop der tijd van accent en betekenis. In het huidige tijdsbestek, waarin een transitie gaande is van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving is de vraag opnieuw actueel. Als mensen meer op zichzelf zijn aangewezen en zelf oplossingen moeten zoeken voor hun juridische problemen, hoe zet je hen dan in hun kracht?
De vraag wat legal empowerment kan betekenen voor de toegankelijkheid van het recht in de Nederlandse participatiesamenleving staat in dit stuk centraal. In het eerste hoofdstuk worden de belangrijkste ontwikkelingen in de literatuur over de toegankelijkheid van het recht beschreven. De nadruk ligt hierbij op gebruikers van het recht en het daadwerkelijk kunnen gebruiken van het recht. Dit kader helpt om het concept legal empowerment te kunnen plaatsen. Vervolgens wordt in het tweede hoofdstuk een analyse gemaakt van de achtergrond, de kenmerken en de toepassing van legal empowerment om het begrip beter te kunnen duiden. De lessen die we hieruit kunnen trekken, worden in het laatste hoofdstuk toegepast op de situatie in Nederland, met name op thema’s als de terugtredende overheid, decentralisatie, digitalisering en juridische dienstverlening.
Download document
Publicatie van
- Hogeschool Utrecht | M. Vermeulen
Documentsoort
- Onderzoek(srapport)
Bron
Trefwoorden
- Toegang tot het recht
Gerelateerd
![](/publish/library/80/onderzoeksrapport_ico.png)
Pro Facto voert in opdracht van het WODC een monitor en procesevaluatie uit van de pilot kosteloze rechtsbijstand kinderbescherming (1 januari 2023-1 januari 2025). Tijdens de pilot is kosteloze rechtsbijstand van een gespecialiseerde advocaat ...
![](/publish/library/80/onderzoeksrapport_ico.png)
In this ‘Value for money’ report, the National Audit Office (in the UK) examines government expenditure of legal aid in order to form a judgement on whether value for money has been achieved.
![](/publish/library/80/onderzoeksrapport_ico.png)
Dit rapport is een verslag van de voortzetting van het door de Raad voor de Rechtsbijstand gefinancierde project ‘Passende Hulp bij Multiproblematiek’.